Bán khống cổ phiếu là gì? Chọn thời điểm bán khống cổ phiếu có lãi

Nếu bạn là một nhà đầu tư chứng khoán thì không thể bỏ qua khái niệm bán khống cổ phiếu là gì?

Nếu như trước đây khái niệm này chỉ được các nhà đầu tư sừng sỏ truyền tai nhau. Thì nay Bộ tài chính đã ban hành thông tư mới cho phép các nhà đầu tư thực hiện nghiệp vụ bán khống cổ phiếu hợp pháp.

Bán khống cổ phiếu là gì?

Bán khống cổ phiếu là hành vi bán cổ phiếu không thuộc quyền sở hữu của người bán. Nhà đầu tư vay cổ phiếu sau đó bán trên sàn chứng khoán và hoàn trả lại đúng số cổ phiếu đó vào một thời điểm trong tương lai.

Từ A-Z Cẩm nang hướng dẫn chơi cổ phiếu cho nhà đầu tư mới không thể bỏ qua

Cách thực hiện bán khống cổ phiếu

• Bán khống cổ phiếu xảy ra khi mà nhà đầu tư đi vay cổ phiếu của người khác và bán lại nó trên sàn chứng khoán với mong muốn sẽ mua lại đúng số cổ phiếu này với giá thấp hơn trong tương lai.
• Sau một khoảng thời gian người bán sẽ phải hoàn trả đúng số cổ phiếu đã vay cộng với một khoản phí. Chính vì vậy họ luôn mong muốn giá cổ phiếu sẽ giảm để ăn chênh lệch giá.
• Những người bán khống cổ phiếu hy vọng rằng giá cổ phiếu sẽ giảm sau khi họ bán. Điều này trái ngược hoàn toàn với mong muốn giá cổ phiếu tăng của các nhà đầu tư thông thường trên sàn chứng khoán.
• Người bán sẽ phải ký quỹ và trả một khoản phí cho số chứng khoán đi vay.

Nói chung hoạt động bán khống đi kèm với những rủi ro cho người bán vì nó hoàn toàn mang tính dự đoán giá giảm trong tương lai. Và bạn biết đấy giá cổ phiếu luôn biến động liên tục và không có gì bảo đảm nó sẽ giảm hoặc tăng cả.

Lợi nhuận từ bán khống cổ phiếu đến từ đâu?

Người bán khống cổ phiếu kiếm lợi nhuận từ chênh lệch giữa giá mua và bán chứng khoán. Khi bán chứng khoán đi vay họ mong bán được giá thật cao. Và khi phải mua lại số chứng khoán đó để hoàn trả họ mong mua lại với giá thật thấp. Chênh lệch giá mua vào và bán ra càng cao thì họ càng kiếm được lợi nhuận càng cao.

Bán khống chứng khoán là gì?

Nghiệp vụ bán khống chứng khoán cũng tương tự như bán không cổ phiếu nhưng tài sản bán sẽ bao hàm rộng hơn gồm cả cổ phiếu, trái phiếu và chứng chỉ quỹ.

Ví dụ về bán khống cổ phiếu

Chúng ta hãy cùng phân tích các trường hợp bán khống cổ phiếu gồm cả trường hợp có lợi nhuận và lỗ để bạn hiểu hơn về bản chất của bán khống cổ phiếu nhé.

Ví dụ về bán khống cổ phiếu có lãi

Ví dụ nhà đầu tư A tin rằng cổ phiếu MBB đang giao dịch ở mức 38.000Đ/cp sẽ giảm giá trong 3 tháng tới. Vì vậy anh A vay 1000 cổ phiếu và bán chúng cho nhà đầu tư khác. Giao dịch này được gọi là bán khống vì anh A đã bán cổ phiếu không thuộc sở hưu của anh ta.

1 tháng sau, giá cổ phiếu MBB giảm xuống còn 32.000Đ/cp. Lúc này anh A quyết định mua vào 1000 cổ phiếu MBB với giá 32.000Đ/Cp. Lúc này lợi nhuận của anh A có được (chưa bao gồm hoa hồng và lãi trên tài khoản ký quỹ ) là (38.000 – 32.000) x 1000 = 6.000.0000Đ.

Ví dụ về bán khống cổ phiếu bị lỗ

Vẫn là ví dụ trên. Đến thời hạn 3 tháng phải trả lại cổ phiếu cho người cho vay nhưng giá cổ phiếu không giảm mà tăng ở mức 45.000Đ/cp. Lúc này anh A buộc phải mua vào để trả cổ phiếu cho người cho vay. Như vậy anh A sẽ phải gánh khoản lỗ = (45.000 – 38.000) x 1.000 = 7.000.0000Đ.

Danh mục cổ phiếu penny tiềm năng tăng trưởng tốt tại Việt Nam

Quy định bán khống cổ phiếu tại Việt Nam

Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư 120/2020/TT-BTC cho phép nhà đầu tư bán khống chứng khoán có tài sản đảm bảo.

Như vậy tại Việt Nam, nhà đầu tư sẽ được bán khống cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ…trên hợp đồng vay vào ngày giao dịch T+0.

Quy định về bán khống cổ phiếu tại Việt Nam cụ thể như sau:

Loại chứng khoán được bán khống

• Cổ phiếu
• Chứng chỉ quỹ niêm yết

Cả hai loại chứng khoán này phải đáp ứng các tiêu chí:

• Thời gian niêm yết, đăng ký giao dịch
• Chứng khoán có tính thanh khoản và biến động giá cho phép
• Tổ chức phát hành cần có quy mô hoạt động và kết quả hoạt động kinh doanh tốt
• Thông tin minh bạch theo đánh giá của Ủy ban chứng khoán Nhà Nước.

Sở giao dịch chứng khoán sẽ đánh giá và công bố danh sách chứng khoán đủ tiêu chuẩn thực hiện giao dịch bán khống theo quy định của thông tư 120.

Thời gian thực hiện bán khống

Nhà đầu tư không được thực hiện bán khống chứng khoán trong thời gian 5 ngày làm việc trước ngày đăng ký cuối cùng để thực hiện quyền cho cổ đông gắn với mã chứng khoán được thực hiện giao dịch bán khống.

Điều kiện thực hiện bán khống

Để thực hiện giao dịch bán khống chứng khoán tại Việt Nam thì cần đảm bảo cần đáp ứng điều kiện sau:

• Phải ký kết hợp đồng giao dịch vay chứng khoán (cổ phiếu/chứng chỉ quỹ) tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam.
• Nội dung hợp đồng vay phải thể hiện rõ các nội dung: tài sản đảm bảo,  lãi suất vay, thời hạn vay, quy định gia hạn vay, xử lý tài sản đảm bảo khi nhà đầu tư không trả chứng khoán đúng quy định, phương thức giải quyết tranh chấp, quy định rủi ro, thiệt hại phát sinh và chi phí.
• Nhà đầu tư phải mời tài khoản giao dịch bán khống có tài sản đảm bảo riêng tại công ty chứng khoán. Đây là tài khoản riêng biệt, hạch toán dưới dạng tiểu khoản của tài khoản giao dịch chứng khoản bình thường của nhà đầu tư.
• Công ty chứng khoán phải hạch toán riêng biệt hai tài khoản khoản: tài khoản giao dịch bán khống có bảo đảm và tài khoản giao dịch chứng khoán thông thường của nhà đầu tư.

Tại sao nên thực hiện bán khống chứng khoán?

Tại những thị trường chứng khoán chuyên nghiệp như Anh, Mỹ, Sing thị nghiệp vụ bán khống chứng khoán đã được công nhận từ lâu. Nhưng tại thị trường Việt Nam thì tới năm 2021 mới bắt đầu có thông tư cho phép nhà đầu tư bán khống chứng khoán.

Không phải ngẫu nhiên mà nghiệp vụ này được công nhận và tồn tại đến tận bây giờ. Có 2 lý do mà nhà đầu tư nên cân nhắc thực hiện nghiệp vụ bán khống cổ phiếu là đầu cơ tìm kiếm lợi nhuận và bảo hiểm rủi ro.

Ở góc độ đầu cơ tìm kiếm lợi nhuận bạn hoạt động cũng giống như nhà đầu tư thông thường nhưng thay vì đặt cược giá chứng khoán đi lên thì giờ bạn đặt cược giá chứng khoán (thường là cổ phiếu đi xuống). Khi bạn tin rằng giá cổ phiếu hoặc chứng chỉ quỹ sẽ giảm bạn thực hiện nghiệp vụ bán khống để có được lợi nhuận cho mình. Tất nhiên bạn sẽ phải chấp nhận rủi ro.

Ưu và nhược điểm của bán khống cổ phiếu

Bán khống cổ phiếu hoặc chứng chỉ quỹ có thể khiến nhà đầu tư thua lỗ nếu như dự đoán sai về biến động giá. Tuy nhiên trong hoạt động đầu tư luôn tồn tại cả ưu và nhược điểm, hoạt động bán khống về bản chất cũng vây.

Thời điểm nào nên thực hiện bán khống cổ phiếu?

Việc lựa chọn thời điểm để thực hiện nghiệp vụ bán khống rất quan trọng. Vì cổ phiếu một khi đã giảm sẽ giảm nhanh hơn nhiều so với khi chúng tăng giá. Vì vậy nếu bạn chọn sai thời điểm thì bạn sẽ bỏ lỡ cơ hội kiếm lợi nhuận từ bán khống.

Dưới đây là một số thời điểm tốt nhất mà bạn có thể cân nhắc thực hiện nghiệp vụ bán khống cổ phiếu:

Trong thời gian “Bear market”

Bear market hay còn gọi là “thị trường gấu” chỉ thị trường giảm giá. Khi thị trường chứng khoán rơi vào Bear Market thì gần như các loại cổ phiếu đều ngập tràn sắc đỏ, mức giá giảm sâu khoảng 20% so với giá cao nhất và giá gần nhất. Đặc biệt tình trạng giảm giá diễn ra liên tục trong vòng 1 năm.

Bear Market không thường xảy ra nên khi nó xảy ra thì bạn cần nắm lấy thời cơ để thực hiện nghiệp vụ bán khống để chốt lời.

Khi thị trường chứng khoán suy yếu

Thị trường có thể xấy đi vì bất kỳ lý do gì. Có thể do các doanh nghiệp trên sàn gặp khó khăn, chi phí đầu vào tăng, doanh thu và tăng trưởng chậm lại. Có thể đến từ các nguyên nhân từ nền kinh tế suy thoái hoặc các yếu tố tác động của chính trị bất lợi, chiến tranh…

Ngoài ra những nhà đầu tư chuyên nghiệp thường dự đoán ở cuối của thời kỳ tăng giá, thì sau đó thị trường sẽ thường đối mặt với thời kỳ giảm giá. Lúc này họ thường nhảy vào bán khống cổ phiểu sớm và chờ đợi đến kỳ suy thoái tiếp theo của thị trường.

Nhìn chung thì bán khống cổ phiếu vẫn là một nghiệp vụ khó đòi hỏi nhà đầu tư cần có óc phán đoán, phân tích và kỹ thuật để dự đoán thị trường. Dù hứa hẹn mang tới lợi nhuận hấp dẫn nhưng bạn hãy cân nhắc thật kỹ càng trước khi tham gia nghiệp vụ này nhé.